Słyszysz czasem na lekcjach włoskiego, że litera “H” jest niema? A potem widzisz ją w środku wyrazu i nie wiesz co robić? Czytać ją czy jej nie czytać? A może znasz powiedzonko Non capisco un’acca i zastanawiasz się czy rozumieć je dosłownie czy tylko w przenośni?
Dziś postanowiłam oddać sprawiedliwość tej biednej spółgłosce. Opowiem Ci o funkcjach litery H, rozwieję wątpliwości na temat jej wymowy. Znając mnie pojawią się też jakieś ciekawostki.😉
Non capisco un’acca
Dosłownie “nie rozumiem litery h”. Używamy tego gdy chcemy powiedzieć, że nie rozumiemy zupełnie nic. Bardziej potocznie i mniej grzecznie będzie: Non capisco un cazzo. (cazzo- to wulgarne określenie na penisa. Jest to jednocześnie najbardziej popularne i najczęściej używane przekleństwo we Włoszech i przestało być już uważane za coś wulgarnego). Nauka przekleństw też jest ważna gdy poznajemy nowy język. Chociaż są też tacy co brzydkie słowa w nowym języku poznają jako pierwsze. 😀
Można też powiedzieć
Non imparo un’acca – Niczego się nie uczę (dosłownie: nie uczę się litery h)
ej mam nadzieję, że to nie na moich lekcjach 😯
I tu dygresja lingwistyczna
studiare– uczyć się
imparare– nauczyć się
Po włosku nie ma rozróżnienia pomiędzy dokonany- niedokonany. Najczęściej użyjemy po prostu innych czasowników tak jak w tym przypadku.
Najlepiej to widać w czasie przeszłym
Ho studiato per tre ore– Uczyłam/uczyłem się przez trzy godziny.
Ho imparato tre parole nuove in italiano.- Nauczyłem/ nauczyłam się trzech nowych słów po włosku.
Warto dołączyć do kompletu insegnare czyli nauczać. Od tego mamy insegnante-nauczyciel lub nauczycielka. W nazwach zawodów kończących się na -ante jest taka sama forma dla rodzaju męskiego i żeńskiego.
Insegno italiano online.- Uczę/ Nauczam języka włoskiego online.
Koniec dygresji lingwistycznej
Kilka słów o literze H
Ósma litera alfabetu, troszkę niesforna (monella), problematyczna nie tylko dla obcokrajowców, ale również dla Włochów. Właśnie dlatego postanowiłam poświęcić jej prawie cały post (no oprócz dygresji, ale co ja na to poradzę, że nie umiem trzymać się tematu 🤷).
Czy to prawda, że litera “h” po włosku jest niema?
Rzeczywiście zazwyczaj w wyrazach jej nie wymawiamy, jednak jest kilka przykładów kiedy “h” przeczytamy. Na przykład w wykrzyknieniach: ah, oh, eh. Jak również w:
- Boh używamy żeby powiedzieć, że czegoś nie wiemy. Ktoś zadaje nam pytanie, a my odpowiemy Boh, non lo so).
- Mah powiemy aby wyrazić nasz niesmak gdy nie podoba nam się czyjeś zachowanie.
- Ehi (gdy chcemy kogoś zaczepić, po polsku powiemy wtedy ejj).
Jakie jeszcze funkcje ma litera “h” w języku włoskim?
🍋 Pomaga tworzyć dźwięki [ki], [ke], [gi], [ge]. O tym jak czytać po włosku już mówiłam, ale jeśli ci umknął ten temat to zapraszam do przeczytania. 🙂
🍋 Pomaga odróżnić niektóre słowa mające taką samą wymowę, a różniące się jedynie literą “h” w pisowni (właśnie w tych przypadkach jest niema czyli w ogóle jej nie czytamy):
- ho (mam; pierwsza osoba liczby pojedynczej czasownika avere- mieć) ≠ o (lub, albo)
- ha (ma; trzecia osoba liczby pojedynczej czasownika avere- mieć) ≠ a (przyimek)
- hanno (mają; trzecia osoba liczby mnogiej czasownika avere- mieć) ≠ anno (rok)
Język włoski jest pełen niespodzianek i często sam sobie zaprzecza.🙃
No spójrz tylko:
Jest pewien fenomen fonetyczny, w którym sytuacja jest odwrotna, a mianowicie litera “h” jest czytana, mimo że jej nie zapisujemy. 😯
Gorgia toscana
Wspomniany fenomen występuje w dialektach toskańskich i w dużym uproszczeniu polega on na tym, że spółgłoski zwarte są często wymawiane jako spółgłoski szczelinowe. Najłatwiej to zapamiętać na przykładzie “k”, która jest wymawiana jak “h”. Najbardziej znane z tego fenomenu są okolice Sieny i Florencji, często można usłyszeć jak osoby z innych regionów Włoch nabijają się z toskańczyków, że la casa wymawiają [la hasa] albo coca-cola [hoha-hola]. 😁
Litera h w zapożyczeniach
Na koniec muszę wspomnieć jak wygląda czytanie po włosku słów zapożyczonych z innych języków, głównie z angielskiego. Nie będę Cię trzymać długo w niepewności i od razu powiem, że jest ona bezczelnie ignorowana. I tak powstają nam takie piękne słowa jak [lotel] czyli hotel z rodzajnikiem włoskim l’hotel albo [otspot] czyli hotspot. A może zdarzyło ci się rozmawiać z Włochem po angielsku i nie wiedziałaś_łeś czy on jest głodny (hungry) czy zły (angry)? 😂
Moją ulubioną anegdotką w tym temacie jest mój kolega śpiewający piosenkę Britney Spears “Eat me baby one more time”. 😉 [true story]
Canzone del giorno
Dzisiejsza piosenka dnia będzie mało ambitna. Za to pięknie pokazuje jak Włosi wymawiają zagraniczne słowa z literą H.😀
Przy okazji warto znać wakacyjne piosenki żeby móc je potem śpiewać na włoskich plażach z aperolem w łapce.
Cin cin 🍸
La hit dell’estate- Shade
Caraffe di mojito, la spiaggia ed il mare
E tu che quando balli si gira il locale
Perché sei diventata la hit dell’estate
In piedi fino all’alba a vederti ballare
Karafka modżajto 😛, plaża i morze
E tu- tak jak po polsku powiemy “A ty”, “a on”, “a ona”. Po włosku użyjemy “e”- “e tu”, “e lui”, “e lei”.
quando- kiedy
balli- druga osoba liczby pojedynczej czasownika ballare czyli tańczyć
si gira il locale- kręci się lokal
girare- kręcić, skręcić np. w prawo, w lewo. Jeżeli tak jak tutaj użyjemy go jako czasownik zwrotny to będzie znaczyło kręcić się.
Można też powiedzieć kręci mi się w głowie- dosłownie kręci mi się głowa (mi gira la testa).
Perché- dlaczego lub ponieważ w zależności od kontekstu
sei diventata la hit dell’estate- stałaś się hitem wakacji
diventare- stać się czymś, kimś (sei diventata– jest to forma czasu przeszłego).
In piedi- na stojąco
Uwaga! Uwaga! nie mylić z a piedi czyli pieszo.
fino all’alba- aż do wschodu (słońca)
fino a- aż do czegoś np. fino alla fine- aż do końca
alba- wschód słońca
tramonto- zachód słońca
a vederti ballare- patrząc jak tańczysz albo widząc cię tańczącą.
Lubisz mój sposób przekazywania wiedzy o języku włoskim? Jeśli tak to zapraszam do mnie na lekcje włoskiego online. Możesz też umówić się na bezpłatną konsultację organizacyjną.
Wolisz kursy językowe online niż indywidualne konsultacje? Ja właśnie taki tworzę, więc koniecznie zapisz się do mojego newslettera, aby nie przegapić premiery.
PS. Na moim Instagramie też pojawiają się włoskie ciekawostki językowe!
Ciaooooo!!!